เทียนบ้าน (Garden Balsam) เป็นพืชสมุนไพรจำพวกต้น ที่มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่างๆ เช่น เทียนไทย, เทียนสวน, เทียนดอก เป็นต้น ซึ่งต้นเทียนบ้านนั้นจัดอยู่ในพืชกลุ่มถอนพิษ เป็นไม้ที่มีแหล่งกำเนิดอยู่ในประเทศแอฟริกาและอินเดีย สามารขยายพันธุ์ได้โดยการนำเมล็ดหยอดลงไปในดินแล้วกลบดินไว้ให้เรียบ จากนั้นต้องหมั่นรดน้ำทุกๆ วันให้ชุ่ม และเมื่อมีต้นเริ่มงอกยาวออกมาประมาณหนึ่ง ก็ให้ทำการถอนต้นที่ไม่แข็งแรงออกไป โดยต่อ 1 หลุม ให้เหลือเพียง 1 – 2 ต้นเท่านั้น ซึ่งสามารถเพาะพันธุ์ได้ง่ายและเจริญเติบโตได้เร็ว โดยเฉพาะในดินร่วนซุยและแสงแดดรำไร

ลักษณะทั่วไปของต้นเทียนบ้าน
สำหรับต้นเทียนบ้านนั้นจัดเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็กที่มีอายุอยู่ได้ประมาณ 1 ปี โดยมีความสูงของลำต้นอยู่ที่ประมาณ 20 – 70 เซนติเมตร โดยจะแตกกิ่งก้านบริเวณใกล้โคนต้น โดยมีข้อกลวง และบริเวณลำต้นจะกลมโดยเป็นสีเขียวอ่อนๆ หรือแกมแดง ส่วนใบของต้นเทียนบ้านนั้นจะมีลักษณะเป็นใบเดี่ยว ออกแบบเรียงสลับเวียนรอบๆ ลำต้น รูปทรงรี โคนเป็นรูปลิ่ม ส่วนปลายจะแหลม และขอบใบจะเป็นซี่ๆ คล้ายฟันปลาตลอดทั้งใบ ซึ่งดอกนั้นจะเป็นสีสดสวยมีหลากหลายสี ไม่ว่าจะเป็นสีแดง, ชมพู, ม่วง หรือขาว ทั้งนี้ อยู่ที่สายพันธุ์ของต้นเทียนบ้านเป็นหลัก โดยจะออกเป็นช่อๆ ช่อละประมาณ 2 – 3 ดอก ตามซอกใบ หรือบางครั้งอาจออกเป็นดอกเดี่ยวก็ได้ และสามารถออกดอกได้ตลอดปี ส่วนผลของต้นเทียนบ้านนั้นจะเป็นรูปทรงรี บริเวณผิวจะมีขนสีขาวยาวขึ้นปกคลุมอยู่ทั่วทั้งผลสีเขียว และมีก้านยาวเห็นได้อย่างชัดเจน ภายในมีเมล็ดรูปไข่แบนสีดำหรือน้ำตาลเข้มจำนวนมากอยู่

ประโยชน์และสรรพคุณของเทียนบ้าน
ใบ – ช่วยแก้อาการบวม แก้ปวดตามข้อต่างๆ รวมทั้งช่วยในการสลายลม ช่วยฟอกโลหิต ตลอดจนแก้อาการเจ็บปวดเนื่องจากการกระทบกระแทก แก้ฝีประคำร้อย แก้โรคงูสวัด แก้บิดมูลเลือด และแก้แผลที่มีหนองเรื้อรัง ให้รสเฝื่อน
ดอก – เป็นยาเย็น ใช้บำรุงร่างกาย ช่วยในการฟอกโลหิต ช่วยสลายลม รวมทั้งลดอาการบวมต่างๆ ช่วยแก้อาการปวดเอว แก้อาการปวดตามข้อต่างๆ ตลอดจนแก้ปวดท้องก่อนมีระดูหรือประจำเดือน และใช้ในการทาแผลที่เกิดจากน้ำร้อนลวก หรือแผลพุพอง ให้รสเฝื่อนเย็น
เมล็ด – ช่วยขับระดูหรือประจำเดือน ช่วยละลายกระดูก แก้ก้างติดคอ รวมทั้งช่วยกระจายเลือด ขับเสมหะที่ข้นๆ ตลอดจนขับลูกที่ตายในท้อง แก้พิษจากงู แก้แผลที่ติดเชื้ออักเสบแบบเรื้อรัง และช่วยรักษาแผลจากไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แก้ตับแข็ง และแก้อาการบวม ให้รสขม
ลำต้น – ช่วยทำให้เส้นเอ็นคลายตัว ช่วยขับลม ทำให้เลือดเดินสะดวก รวมทั้งช่วยแก้อาการปวด แก้แผลเน่าเปื่อยหรือบวม เป็นพิษ แก้อาการเหน็บชา แก้โรคปวดตามข้อต่างๆ ช่วยทำให้อาเจียน และช่วยขับปัสสาวะ ให้รสเฝื่อน
ราก – ช่วยแก้อาการตกเลือด และแก้อาการตกขาว รวมทั้งช่วยฟอกเลือด ลดอาการบวม และแก้อาการบวมช้ำ แก้ปวดกระดูก ให้รสเฝื่อนเมา
ดอกและใบ – นำมาใช้สำหรับพอกกันเล็บถอด ให้รสเฝื่อนเย็น