น้ำตกโตนงาช้างน้ำตกที่สวยที่สุดของภาคใต้ (อุทยานแห่งชาติน้ำตกโตนงาช้าง)
โตนงาช้างเป็นชื่อน้ำตกที่ถูกจัดว่าสวยที่สุดของภาคใต้ อยู่ในท้องที่อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา คำว่าโตน เป็นภาษาท้องถิ่น มีความหมายว่า น้ำตก แต่ด้วยความผันผวนทางการเมืองในภาคใต้ ป่าโตนงาช้างถูกกำหนดเป็นพื้นที่สีแดงที่ถูกปิดเป็นเวลาประมาณ 15 ปี จนถึงปี [พ.ศ. 2519] กรมป่าไม้โดยกองอนุรักษ์สัตว์ป่าได้ส่งเจ้าหน้าที่มาสำรวจ และพิจารณาเห็นว่าป่าโตนงาช้างเป็นป่าผืนใหญ่ผืนหนึ่งติดกับประเทศมาเลเซีย เป็นป่าที่สมบูรณ์มีสัตว์ป่าชุกชุมและคาดว่าอาจมีแรดอาศัยอยู่ในพื้นที่ด้วย เป็นป่าต้นน้ำที่มีลำธารหลายสายไหลลงสู่ที่ราบลุ่มทะเลสาบสงขลาหล่อเลี้ยงพื้นที่กสิกรรมหลายแสนไร่ กองอนุรักษ์สัตว์ป่า (ในเวลานั้น) กรมป่าไม้ เล็งเห็นว่าควรจัดตั้งเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเพื่อควบคุมและป้องกันรักษาทรัพยากรธรรมชาติด้านสัตว์ป่าและป่าไม้ แหล่งน้ำ แหล่งอาหาร ตลอดจนสภาพธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่มีความสำคัญต่อสัตว์ป่าให้คงอยู่อย่างถาวร จึงได้ตราพระราชกฤษฎีกาประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้างเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2521
อยู่ห่างจากอำเภอ หาดใหญ่ประมาณ 26 กม. ไปตามเส้นทางหาดใหญ่-รัตภูมิ ประมาณ 13 กม. น้ำตกโตนงา ช้างมีด้วยกันทั้งหมด 7 ชั้น ชั้นที่สวยงามและเป็นชื่อของน้ำตกคือ ชั้นที่ 3 ซึ่งมีสายน้ำตกแยกออกมา ลักษณะคล้ายงาช้าง อันเป็นที่มาของคำว่า "โตน" ภาษาพื้นเมืองแปลว่า น้ำตกโตนงาช้าง หมายถึง น้ำตกรูปงาช้างภายในบริเวณน้ำตกโตนงาช้างยัง มีเส้นทางเดินป่าไว้ให้นักท่องเที่ยวที่รักการผจญภัย เข้าถึงธรรมชาติ
ชั้นที่ 1 โตนบ้า เป็นเพียงแค่สายน้ำไหล มีโขดหิน เล็กๆ และไม่มีแอ่งน้ำ จึงไม่เหมาะแก่การลงเล่นน้ำเท่าไหร่นัก
ชั้นที่ 2 โตนปลิว ชั้นนี้จะเป็นแอ่งน้ำ และมีน้ำไหลจากหน้าผาสูงชันพอประมาณ สูงประมาณ 20 เมตร โดยที่น้ำจะไหลเป็น 2 สายมาบรรจบกันที่แอ่ง เหมาะแก่การลงเล่นน้ำมากที่สุด
ชั้นที่ 3 โตนงาช้าง เป็นชั้นที่มีทางขึ้นค่อนข้างชัน แต่หากเดินทางมาที่นี่ต้องไม่พลาดขึ้นไปชมชั้นนี้ เพราะเป็นชั้นที่มีน้ำตกที่สวยงาม และมีโขดหินที่ทำให้สามารถมองเห็นวิวทิวทัศน์ด้านล่างได้อย่างชัดเจน
ชั้นที่ 4 โตนดำ อยู่ที่ระดับความสูง 700 เมตร
ชั้นที่ 5 โตนน้ำปล่อย อยู่ที่ระดับความสูง 1,050 เมตร
ชั้นที่ 6 โตนฤาษีคอยบ่อ อยู่ที่ระดับความสูง 1,300 เมตร
ชั้นที่ 7 โตนเหม็ดชุน อยู่ที่ระดับความสูง 1,550 เมตร
นอกจากนักท่องเที่ยวจะได้สนุกสนานไปกับการเที่ยวชมความงดงามของน้ำตกแล้วยังสามารถท่องเที่ยวไปตามเส้นทางเดินป่าที่ทางเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ามี ไว้ให้นักท่องเที่ยวที่รักการผจญภัยให้เข้าถึงธรรมชาติอย่างใกล้ชิดอีกด้วย
// เพิ่มเติมความรู้กันสักนิด //
ป่าโตนงาช้างเป็นป่าผืนใหญ่ผืนหนึ่งติดกับประเทศมาเลเซีย มีลักษณะเป็นป่าที่สมบูรณ์ มีสัตว์ป่าชุกชุม เป็นป่าต้นน้ำที่มีลำธารหลายสายไหลลงสู่ที่ราบลุ่มทะเลสาบสงขลา หล่อเลี้ยงพื้นที่กสิกรรมหลายแสนไร่ ภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้างมีน้ำตกหลายแห่งที่สวยงาม และเป็นสถานที่ท่องเที่ยวของประชาชนทั่วไปตลอดจนชาวต่างประเทศ เส้นทางคมนาคมสะดวก ภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้างมีเส้นทางเดินเท้าชมธรรมชาติ และสัตว์ป่า ที่พักแรมไว้คอยบริการนักท่องเที่ยว
แช่กันให้ชุ่มปอดที่ “น้ำตกโตนงาช้าง”
นอกจากนั้น ในบริเวณน้ำตกโตนงาช้าง ยังเป็นที่ตั้งของสถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่าหาดใหญ่ มีพื้นที่ประมาณ 5 ตารางกิโลเมตร ได้ปรับปรุงให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจ และศึกษาความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติและสัตว์ป่า ประกอบด้วยธรรมชาติริมลำธารน้ำตกโตนงาช้าง ป่าดงดิบ พรรณไม้นานาชนิด เส้นทางเดินชมธรรมชาติ และสัตว์ป่าบางชนิดไว้ให้ชม
สำนักงานเขตรักษาพันธ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง
ตั้งอยู่ที่บริเวณน้ำตกโตนงาช้าง ท้องที่ ตำบลทุ่งตำเสา อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ห่างจากอำเภอหาดใหญ่ 26 กิโลเมตร เริ่มจากหาดใหญ่ไปตามถนนเพชรเกษม หาดใหญ่ - รัตภูมิ ถึงกิโลเมตรที่ 13 บ้านหูแร่ มีเส้นทางเข้าน้ำตกโตนงาช้างเป็นระยะทางอีก 13 กิโลเมตร อาณาเขตของเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้างครอบคลุมท้องที่ตำบลทุ่งตำเสา ตำบลฉลุง อำเภอหาดใหญ่ ตำบลท่าชะมวง ตำบลเขาพระ อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลาและตำบลทุ่งนุ้ย อำเภอควนกาหลง จังหวัดสตูล มีพื้นที่ทั้งสิ้น 182 ตารางกิโลเมตร หรือ 113,721ไร่
การเดินทาง
จากหาดใหญ่ไปตามถนนเพชรเกษม เส้นทางหาดใหญ่-รัตภูมิ เลี้ยวซ้ายที่ ตำบลบ้านหูเเร่ ไปตามถนน รพช. อีก 13 กม. จะถึงน้ำตก อัตราค่าเช่ารถตุ๊กตุ๊กไปเที่ยวน้ำตก 2-3 ชั่วโมง คันละประมาณ 300-400 บาท นอกจากนี้ที่ตลาดสดเทศบาลเมืองหาดใหญ่ยังมีรถโดยสาร ประจำทาง (สองแถว) วิ่งทุกวัน